Ciclo “O Románico: Galiza na vangarda”

Ciclo O Románico: Galicia na vangarda. Primavera 2023

Bloque I: os luns de Marzo a partir do día 13 ás 19.30

Bloque II- Abril luns 10 de abril e sábado 15 de abril

Na Coruña Literaria fixámonos moito no Mapa Mundi do Beato do Burgo de Osma (circa 1086), unha obra que xunta arte e libro e que deixa testemuña gráfica da presenza do noso territorio na época de consolidación do que será a arte románica. Esta arte, cunha fonda fundamentación en fórmulas clásicas, quere ter un carácter globalizador e unificador cunha estratexia de poder baseada na combinación do político e o espiritual. A reforma gregoriana impulsada desde o papado apóiase na procura dunha homoxeneidade na liturxia e no espazo litúrxico con características comúns no arquitectónico e no decorativo. Plantas en cruz latina, cabeceiras absidiadas, bóvedas de canón. Programas iconográficos como auténticas biblias en pedra e desenvolvidas en distintos lugares do templo: batentes, canzorros, capiteis, e por suposto os tímpanos.

A conxuntura histórica na península ibérica vai favorecer a consolidación deste estilo nun momento no que se vive un reequilibrio de forzas entre os reinos cristiáns e o Al-Andalus tras o desmembramento do poderoso califato de Córdoba. A toma de prazas como Toledo por parte de Alfonso VI en 1085 ratifica esta tendencia. Para a reestruturación dos novos territorios a monarquía atopa un grande apoio nas ordes monacais. A bieita abadía de Clunny xa demostrara a súa eficacia na organización do territorio, pero tamén na difusión da linguaxe artística. En terras galegas os mosteiros serán grandes aliados estratéxicos coa súa capacidade para xestionar o espazo, especialmente o rural. O císter vai ter aquí un papel fundamental no territorial e no arquitectónico, cun gran número de mosteiros como o de Sobrado dos Monxes, receptor dunha das primeiras comunidades cistercienses que chegan á península xa a mediados do século XII. Máis adiante, xa ben avanzada a Baixa Idade Media, atoparemos as ordes mendicantes como novas comunidades moi implicadas na trama territorial, pero neste caso de carácter urbano e xa cunha nova estética, a primeira nova estética da historia da arte consciente da súa novidade: o Opus Modernum. Na Coruña, teremos Dominicos e Franciscanos franqueando a nosa xeografía. Con senllos espazos que foron fundamentais para entender a cidade, que sufriron un agresivo borrado da memoria e que nestas xornadas procuraremos rememorar.

Volvendo a aquel último terzo do século XI únese, como acontecemento decisivo do Románico como punto de partida, o arranque das obras nas futuras grandes catedrais románicas. Obras nas que a monarquía adoita estar presente como patrocinadora. Alfonso VI está xunto ao bispo Diego Peláez detrás do comezo do edificio que será o gran receptor e dinamizador do románico. O feito compostelán, o Camiño de Santiago, os vínculos arredor dunha sorte de incipiente cosmopolitismo medieval a prol desa linguaxe xeradora de identidade.

Neste ciclo sobre o Románico como punto de partida, a Agrupación Cultural Alexandre Bóveda convídavos a mergullármonos neste momento histórico artístico. Comezaremos coa cuestión máis local da man da medievalista de referencia para a cidade da Coruña: Dolores Barral, profesora de Arte Medieval da Facultade de Xeografía e Historia da Universidade de Santiago de Compostela, cuxa tese doutoral puxo as bases sobre o estudo da Coruña medieval. Mais tamén exploraremos outras disciplinas artísticas, como é o caso da música da man de Francisco Luengo, luthier, musicólogo e construtor de instrumentos históricos. Para rematar este primeiro bloque, acudiremos ao gran referente que supuxo a Catedral de Santiago de Compostela, a cal se converte en potenciadora da experimentación das fórmulas do románico e precursora da sensibilidade gótica exemplificada nese magnifico sorriso de Daniel do Pórtico da Gloria. Dos Diegos Peláez e Xelmírez a Mestre Mateo. Deterémonos nesa Era Compostelá coa compañía de Ramón Yzquierdo Peiró, doutor en Historia da Arte cunha tese sobre os fondos artísticos catedralicios e actual Director Técnico do Museo Catedralicio de Santiago. Coa súa palestra: A catedral de Santiago na era compostelá a alianza do REGNUM e o SACERDOTIUM para a configuración tun templo nacional Yzquierdo afondará na relación entre a construción da catedral e os seus impulsores, e a clara intencionalidade que hai detrás.

No segundo bloque, xa en abril, exploraremos distintas comarcas galegas na procura dese románico. Pedro Siaba, un gran coñecedor do románico galego, achegaranos a arte medieval da Costa da Morte. Finalmente, unha sorpresiña para un sábado de abril no que colleremos a estrada para aventurarnos a visitar e coñecer mostras abraiantes da nosa arte na vangarda.

Capitel de San Martiño de Mondoñedo

Image 12 of 13

Neste capitel de San Martiño de Mondoñedo podemos ver unha escena dunha especie de banquete cun final … non moi feliz.

Deixa un comentario

Uso de cookies

Utilizamos cookies propias e de terceiros, como Google Analytics, para optimizar a túa navegación e realizar tarefas de análise. Entendemos que estás conforme se continúas navegando nesta web. Política de cookies

ACEPTAR
Aviso de cookies